Rodzicielskie świadczenie uzupełniające jest specjalnym świadczeniem nieskładkowym, finansowanym z budżetu państwa, mającym na celu zapewnienie dochodu osobom, które zrezygnowały z zatrudnienia lub go nie podjęły ze względu na wychowywanie dzieci w rodzinach wielodzietnych, i z tego powodu nie nabyły prawa do emerytury lub ich emerytura jest niższa od najniższej emerytury.
Rodzicielskie świadczenie uzupełniające będzie przysługiwać na wniosek osoby zainteresowanej. Wniosek należy złożyć w oddziale Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub w oddziale Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Wnioski można składać od 1 marca 2019 roku.
Do wniosku należy dołączyć akty urodzenia dzieci, informację o numerach PESEL dzieci oraz oświadczenie o sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej i materialnej oraz innych okolicznościach, których ustalenie jest niezbędne do przyznania świadczenia. Każdy zgłoszony wniosek będzie rozpatrywany indywidualne, w drodze decyzji administracyjnej, odpowiednio przez Prezesa ZUS lub Prezesa KRUS.
Prawo do świadczenia powstaje od pierwszego dnia miesiąca, w którym wydano decyzję, nie wcześniej niż od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego.
Do kogo jest skierowane świadczenie uzupełniające Mama 4+?
Rodzicielskie świadczenie uzupełniające będzie mogło być przyznane matce, która urodziła i wychowała lub wychowała co najmniej czworo dzieci, a w przypadku śmierci matki dzieci albo porzucenia dzieci przez matkę albo długotrwałego zaprzestania wychowanie dzieci – ojcu, który wychował co najmniej czworo dzieci;
świadczenie będą mogły ubiegać się osoby, które nie posiadają niezbędnych środków do życia i osiągnęły wiek emerytalny. W przypadku kobiet to 60 lat, mężczyzn – 65 lat;
rodzicielskie świadczenie uzupełniające będzie przysługiwać wyłącznie osobom mieszkającym w Polsce i mającym (po ukończeniu 16 lat) tzw. ośrodek interesów życiowych na terytorium naszego kraju – przez co najmniej 10 lat;
rodzicielskie świadczenie uzupełniające będzie mogło być przyznane obywatelom Polski lub osobom, mającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu w Polsce bądź obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) lub cudzoziemcom legalnie przebywającym na terytorium Polski;
Uzyskanie prawa do świadczenia nie będzie związane z wcześniejszym opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne.
Jakie są wymagania?
Świadczenie uzupełniające może być przyznane osobom, które legitymują się:
- jakimkolwiek okresem podlegania ubezpieczeniom społecznym lub nie były w ogóle ubezpieczone,
- okresami rolniczego ubezpieczenia społecznego KRUS lub okresami pracy w gospodarstwie rolnym, które są krótsze niż 25 lat i nie uprawniają do emerytury rolniczej.
Jaka jest wysokość kwoty świadczenia uzupełniającego Mama 4+?
Rodzicielskie świadczenie uzupełniające jest specjalnym świadczeniem nieskładkowym, finansowanym z budżetu państwa, które jedynie uzupełniająco lub zastępczo jest powiązane z ryzykiem starości.
W przypadku, gdy osoba zainteresowana pobiera już świadczenie niższe od najniższej emerytury, świadczenie rodzicielskie będzie uzupełniać pobierane świadczenie do tej kwoty.
Natomiast, w przypadku osoby nie mającej prawa do żadnego świadczenia, wysokość rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego odpowiadać będzie kwocie najniższej emerytury, która od 1 marca 2019 r. wynosić będzie 1100 zł.
W jaki sposób jest przyznawane świadczenie uzupełniające Mama 4+?
Rodzicielskie świadczenie uzupełniające będzie przysługiwać na wniosek osoby zainteresowanej, który odpowiednio powinien być złożony do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Do wniosku trzeba będzie dołączyć oświadczenie "o sytuacji rodzinnej, majątkowej i materialnej", a także inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na przyznanie świadczenia.
Gdzie złożyć wniosek i kto wypłaca świadczenie?
Obsługą i wypłatą świadczeń zajmować się będą oddziały Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) lub inne organy rentowe tzw. służb mundurowych.
WZORY WNIOSKÓW: https://www.gov.pl/web/rodzina/mama-4-wzory-wnioskow
Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku o rodzicielskie świadczenie uzupełniające?
Do wniosku o rodzicielskie świadczenie uzupełniające należy dołączyć:
• akty urodzenia dzieci lub orzeczenia sądu o powierzeniu sprawowania pieczy zastępczej nad dziećmi,
• informację o numerach PESEL dzieci,
• oświadczenie o sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej i materialnej,
• inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na przyznanie świadczenia.
W oświadczeniu należy potwierdzić, m.in. czy:
• urodziło się co najmniej 4 dzieci,
• wychowało co najmniej 4 dzieci,
• miało przerwy w wychowywaniu dzieci, a jeśli tak, to jak długie i jaka była ich przyczyna,
• ma ograniczone prawa rodzicielskie lub jesteś ich pozbawionym,
• mieszka się w Polsce i po ukończeniu przez 16. roku życia ma tutaj ośrodek interesów życiowych (w rozumieniu art. 3 ust. 1a pkt. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych), a jeśli tak, to należy wskazać długość okresu, w jakim spełnia się ten warunek przed zgłoszeniem wniosku o świadczenie,
• posiada ustalone prawo do emerytury lub renty,
• pobiera emeryturę lub rentę,
• uzyskuje dochód z tytułu zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej,
• posiada gospodarstwo rolne, a jeśli tak, to jaka jest jego powierzchnia,
• uzyskuje dochód z działów specjalnych produkcji rolnej,
• uzyskuje inne dochody,
• przebywa w areszcie śledczym lub zakładzie karnym.
Należy także potwierdzić inne okoliczności, które mogą mieć wpływ decyzję w sprawie rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego.
Jeśli jest się ojcem i ubiega się rodzicielskie świadczenie uzupełniające, w oświadczeniu nalezy wskazać datę zgonu matki dzieci albo datę porzucenia przez nią dzieci albo zaprzestania ich wychowywania przez długi okres.
W jaki sposób można potwierdzić okoliczności brane pod uwagę przy rozpatrywaniu wniosku?
Informacje, które należy podać we wniosku o rodzicielskie świadczenie uzupełniające oraz w oświadczeniu o sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej i materialnej można udokumentować:
• zaświadczeniami z właściwego urzędu skarbowego, które potwierdzają źródła osiąganych dochodów lub przychodów oraz ich wysokość;
• zaświadczeniami, które potwierdzają aktualne zatrudnienie lub prowadzenie innej działalności zarobkowej oraz wysokość osiąganych dochodów lub przychodów;
• zaświadczeniami, które potwierdzają wysokość innych pobieranych świadczeń;
• zaświadczeniami z urzędu gminy, które potwierdzają rodzaj oraz wielkość posiadanego gospodarstwa rolnego;
• oświadczeniami o wysokości dochodu z gospodarstwa rolnego;
• innymi dokumentami, które potwierdzają sytuację osobistą, rodzinną, majątkową i materialną.
Kto rozpatrzy wniosek o rodzicielskie świadczenie uzupełniające?
Wniosek o rodzicielskie świadczenie uzupełniające rozpatrzy prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Po rozpatrzeniu wniosku otrzymuje się decyzję o przyznaniu prawa do świadczenia albo o jego odmowie.
Jeśli podlega się ubezpieczeniu społecznemu rolników i nie pobiera emerytury lub renty wyłącznie z ZUS, wniosek o rodzicielskie świadczenie uzupełniające rozpatrzy prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
Na jakich zasadach wypłacane jest rodzicielskie świadczenie uzupełniające?
Wypłata świadczenia przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym prezes ZUS lub KRUS wydał decyzję, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wnioskujący osiągnął powszechny wiek emerytalny (60 lat – kobiety, 65 lat – mężczyźni).
O czym należy powiadomić ZUS lub KRUS, jeśli przyznano rodzicielskie świadczenie uzupełniające?
Jeśli prezes ZUS lub KRUS przyznał rodzicielskie świadczenie uzupełniające, osoba ma obowiązek powiadomić ZUS lub KRUS o wszelkich zmianach, które mają wpływ na prawo do tego świadczenia i jego wysokość. Oznacza to, że należy poinformować, jeśli np. podejmuje się zatrudnienie, osiągnie dodatkowy dochód lub uzyska prawo do innego świadczenia.
Kiedy nie otrzyma się rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego?
Nie otrzyma się rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, jeśli osoba:
- jest uprawniona do emerytury albo renty w wysokości co najmniej najniższej emerytury,
- jest tymczasowo aresztowana albo odbywa karę pozbawienia wolności (z wyłączeniem odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego).
Można nie otrzymać rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, jeśli:
- sąd pozbawił osobę władzy rodzicielskiej albo ją ograniczył przez umieszczenie dziecka lub dzieci w pieczy zastępczej,
- długotrwale zaprzestała ona wychowywania dzieci.
Rodzicielskie świadczenie uzupełniające przysługuje wyłącznie wtedy, gdy w trakcie jego pobierania mieszka się w Polsce.
Co można zrobić, jeśli nie zgadzamy się z decyzją prezesa ZUS lub KRUS?
Jeśli nie zgadzamy się z decyzją w sprawie rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, mamy prawo:
- w ciągu 14 dni od otrzymania decyzji zgłosić wniosek do prezesa ZUS lub KRUS o ponowne rozpatrzenie sprawy,
- w ciągu 30 dni od doręczenia decyzji zgłosić skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie za pośrednictwem Prezesa ZUS lub KRUS.
Jeśli nie zgadzamy się z decyzją wydaną po ponownym rozpatrzeniu sprawy, mamy prawo złożyć skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.
Można również złożyć odwołanie do sądu, jeśli nie zgadzamy się z decyzją w sprawie:
- ponownego ustalenia wysokości rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego,
- ustania prawa do tego świadczenia,
- wypłaty tego świadczenia,
- zwrotu nienależnie pobranego świadczenia.
W takiej sytuacji odwołanie należy złożyć do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.
Czy świadczenie uzupełniające Mama 4+ podlega waloryzacji?
Tak. Wysokość rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego odpowiadać będzie kwocie najniższej emerytury, która od 1 marca 2019 r. wynosić będzie 1100 zł. Rodzicielskie świadczenie uzupełniające będzie więc corocznie waloryzowane.
Komu nie będzie przysługiwać świadczenie uzupełniające, nawet w przypadku, w którym spełnia kryteria jego przyznania?
Świadczenie nie będzie przysługiwać osobie, którą sąd pozbawił władzy rodzicielskiej lub której sąd ograniczył władzę rodzicielską przez umieszczenie dziecka lub dzieci w pieczy zastępczej, oraz w przypadku długotrwałego zaprzestania wychowywania dzieci.
Świadczenie nie będzie przysługiwać również, gdy po przyznaniu świadczenia osoba która je pobiera jest tymczasowo aresztowana lub odbywa karę pozbawienia wolności. Powyższe zasady dotyczące pobytu w więzieniu nie będą miały zastosowania w przypadku osób odbywających karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.
Kiedy ustaje możliwość pobierania świadczenia uzupełniającego?
W przypadku ustania okoliczności, będących podstawą przyznania świadczenia (np. wyjazd z Rzeczypospolitej Polskiej, uzyskanie dochodu, odbywanie kary pozbawienia wolności) prawo do świadczenia ustaje, o czym ZUS lub KRUS powiadamia zainteresowanego decyzją stwierdzającą ustanie prawa do świadczenia. Przykładowo w przypadku nabycia prawa do innego świadczenia, np. renty rodzinnej, której wysokość będzie równa lub wyższa od najniższej emerytury – prawo do świadczenia ustanie. Prawo to ustanie również w przypadku uzyskania dochodu przez osobę uprawnioną. Projektodawca określił szczegółowo pojęcie dochodu w art. 2 pkt. 2 ustawy. Dochodami w rozumieniu ww. przepisu są obok przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym zarówno świadczenia z zaopatrzenia emerytalnego, jak i ubezpieczeń społecznych, różnego typu należności z tytułu pracy, kwoty diet, ekwiwalenty pieniężne, deputaty. Wyszczególnienie katalogu ma ścisłe powiązanie zarówno z celem przyznania świadczenia (zapewnienie środków utrzymania osobom, które ich nie posiadają ze względu na pełnienie ważnej roli społecznej, to jest wychowanie co najmniej czworga dzieci), jak i finansowaniem świadczeń z budżetu państwa, a więc przy uwzględnieniu kondycji finansów publicznych.
Co należy rozumieć pod słowem wychowanie 4 lub więcej dzieci?
Długotrwałość wychowania należy rozumieć jako proces, który łączy się z systematycznością. Należy pamiętać każdy wniosek o świadczenie będzie szczegółowo rozpatrywany indywidualnie.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym
(Dz. U. z 2019 r. poz. 303).
autor: A.Grądzka
