Festiwal Zbliżenia Kultur „Melodie Bożych Trąb” – XV Mazowiecki Konkurs Gry na Ligawce - 1. Tabor Podlaski
W dniach 25-27 listopada Miejski i Gminny Ośrodek Kultury w Łochowie zorganizował kolejną edycję Festiwalu Zbliżenia Kultur „Melodie Bożych Trąb”. To trwające trzy dni wydarzenie - zorganizowane na zachodnich rubieżach historycznej Rusi Halickiej i wschodniego Księstwa Mazowieckiego, na pograniczu Mazowsza, Podlasia i Kurpi, tam, gdzie krzyżują się trzy tradycje i rok w rok spotykają legacze z trzech diecezji - obfitowało w liczne atrakcje. Za sprawą inspiracji Domu Tańca MiGOK postanowił powołać do istnienia I Tabor Podlaski, na którym tacy artyści, jak Iwona Kopiwoda, Adam Strug, Robert Lipka, Jan Kania, Kazimierz Soszka, Krzysztof Trebunia-Tutka, Andrzej Klejzerowicz i Jacek Hałas, oraz Kapela Łochowska porwali uczestników w świat wiejskiej muzyki, tańca, ludowych pieśni, archaicznych technik gry na ligawce i trombicie, akordeonie i harmonii pedałowej. Te trzy późnojesienne dni wypełniły warsztaty muzyki i pieśni ludowych oraz tańców tradycyjnych, całonocne zabawy, konferencja naukowa, dyskusje, projekcje filmowe, spotkania ze specjalistami i utalentowanymi amatorami, wystawa i targowisko instrumentów oraz bożonarodzeniowy jarmark. Niedziela poświęcona była nizinnym dętym instrumentom drewnianym, czyli ligawkom, zjawisku, które stanowi swoisty ewenement na skalę europejską. Zwyczaj gry na ligawce jest wyjątkową tradycją Mazowsza Wschodniego związaną kulturowo z okresem Adwentu. Za pomocą długich drewnianych trąb, których dźwięk niesie na kilka kilometrów, nawoływano się na mszę świętą zwaną Roratami, a zwyczaj ten trwał prawie 200 lat. Na XV Mazowiecki Konkurs Gry na Ligawkach przyjechali z całego pogranicza najlepsi wiejscy legacze. 34 uczestników było podzielonych na cztery kategorie wiekowe: kategoria I - dzieci do lat 10, kategoria II - młodzież do lat 20, kategoria III - dorośli do lat 60, kategoria IV - dorośli-seniorzy powyżej 60 lat. Ich zmagania oceniało jury w składzie: Piotr Dorosz przewodniczący jury, prof. Piotr Dahlig, Andrzej Klejzerowicz i Roman Kryst. Każdy uczestnik niezależnie od kategorii wiekowej za poprawne jednorazowe odtrąbienie melodii adwentowej otrzymał nagrodę pieniężną w kwocie 50 zł. Laureaci otrzymali nagrody pieniężne (w kategorii II-IV) i rzeczowe (wszystkie dzieci w kategorii I). Oceniane były poprawność wykonania określonej melodii adwentowej, donośność gry i ogólne wrażenia artystyczne.
Laureatami XV Mazowieckiego Konkursu Gry na Ligawce zostali:
W kategorii II - młodzieży do lat 20:
I miejsce (500 zł) - MATEUSZ SZADKOWSKI
II miejsce (350 zł) - MATEUSZ BURZYŃSKI
III miejsce (250 zł) - DARIUSZ OLESZCZUK
W kategorii III - dorośli do 60 roku życia
I miejsce (700 zł) - PAWEŁ BONDARCZUK
II miejsce (600 zł) - RAFAŁ GAŁAGUZ
III miejsce (500 zł) - MATEUSZ ZALEWSKI
W kategorii IV - dorośli seniorzy powyżej 60 lat:
I miejsce (700 zł) - PIOTR BONDARCZUK
II miejsce (600 zł) - ROMAN BROCHOCKI
III miejsce (500 zł) - TADEUSZ AUGUSTYNIAK
Uczestnicy otrzymali pamiątkowe dyplomy za udział w konkursie i gratulacje od członków jury. Finałem tego wydarzenia były niezwykłe koncerty Alicji i Jacka Hałasów oraz Krzysztofa Trebunia-Tutki.
Wydarzenie zostało objęte honorowym patronatem przez Wicemarszałek Senatu RP Marię Koc, Marszałka Województwa Mazowieckiego Adama Struzika, Starostę Węgrowskiego Krzysztofa Fedorczyka, Burmistrza Łochowa Roberta Gołaszewskiego.Wszystkie te działania miały na celu prezentację instrumentów, przekazanie doświadczenia i wiedzy na temat pieśni, muzyki i tańców ludowych uczestnikom warsztatów i gościom Festiwalu. Wydarzenie uzyskało dofinansowanie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kultura ludowa i tradycyjna”.
K.S.
Fot. Grzegorz Śledź
Festiwal Zbliżenia Kultur – XV Mazowiecki Konkurs Gry na Ligawce „Melodie Bożych Trąb” - 1. Tabor Podlaski
25-27.11.2016, Miejski i Gminny Ośrodek Kultury w Łochowie
Na zachodnich rubieżach historycznej Rusi Halickiej, a wschodniego Księstwa Mazowieckiego, tam, gdzie krzyżują się trzy tradycje i rok w rok spotykają legacze z trzech diecezji, przez trzy listopadowe dni odbywać się będą niezwykłe, połączone ze sobą wydarzenia: Festiwal Zbliżenia Kultur „Melodie Bożych Trąb”, XV Mazowiecki Konkurs Gry na Ligawce oraz 1. Tabor Podlaski. Na to wyjątkowe wydarzenie artystyczne Miejski i Gminny Ośrodek Kultury serdecznie zaprasza do Łochowa: tam, gdzie spotykają się Mazowsze, Podlasie i Kurpie. Za sprawą inspiracji Domu Tańca Ośrodek postanowił powołać do istnienia 1. Tabor Podlaski, na którym tacy artyści, jak Iwona Kopiwoda, Adam Strug, Robert Lipka, Apolonia Nowak, Krzysztof Trebunia-Tutka, Andrzej Klejzerowicz i Jacek Hałas, porwą uczestników w świat wiejskiej muzyki, tańca, ludowych pieśni, archaicznych technik gry na ligawce czy trombicie. Dwudniowe warsztaty, całonocne zabawy, konferencja naukowa, dyskusje, specjaliści, natchnieni amatorzy, wystawa instrumentów i bożonarodzeniowy jarmark! Niedzielne „Melodie Bożych Trąb” poświęcone będą nizinnym dętym instrumentom drewnianym, czyli ligawkom, zjawisku, które stanowi swoisty ewenement na skalę europejską. Zwyczaj gry na ligawce jest wyjątkową tradycją Mazowsza Wschodniego związaną kulturowo z okresem Adwentu. Za pomocą długich drewnianych trąb, których dźwięk niesie na kilka kilometrów, nawoływano się na mszę świętą zwaną Roratami, a zwyczaj ten trwał prawie 200 lat. Na XV Mazowiecki Konkurs Gry na Ligawkach przyjadą z całego pogranicza najlepsi wiejscy legacze, a na warsztatach będzie można dowiedzieć się, jak instrument powstaje, a nawet odbyć pierwsze lekcje gry na ligawce. Wszystko to w Łochowie 25-27.11.2016. Wstęp wolny!
Istnieje możliwość zakwaterowania w budynku Ośrodka Kultury (trzeba wziąć karimaty i śpiwory) lub odpłatnie w domach agroturystycznych i hotelach. W bliskiej okolicy znajdują się restauracje i bary. Szczegółowe informacje i zapisy na warsztaty pod nr tel. 512 100 354 lub mailowo: biuro.migok@gmail.com
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Organizatorzy: Miejski i Gminny Ośrodek Kultury w Łochowie
Pałac Łochów
Patronat honorowy:
Wicemarszałek Senatu RP Maria Koc
Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik
Starosta Węgrowski Krzysztof Fedorczyk
Burmistrz Łochowa Robert Gołaszewski
Patronat medialny:
Radio FAMA
Radio Podlaskie
podlasie24.pl
Kurier W
Głos Węgrowa i okolic
Tygodnik Siedlecki
Gazeta Łochowska
Folk24.pl
Sponsorzy:
Nadleśnictwo Łochów
Bank Spółdzielczy w Łochowie
Piekarnia-Cukiernia Robson Robert Marczak
ABC Robert Skóra
F.H. Domino Tadeusz Dobosz
P.T.H.U. Dar-Bus Renata i Dariusz Denis
Migael Mirosław Miciukiewicz
P.H.U.P. Mirpol Mirosław Ziółkowski
Hurtownia Elektryczna Instal-Tim Paweł Skwara
Art. Chemiczne Jadwiga Miszczuk
PHU Adam Ewa i Adam Oniśk
Sklep i Serwis Komputerowy Dariusz Gnatowski
Zwyczaj gry na ligawce stanowi ewenement na skalę europejską, to wieloletnia tradycja kultury ludowej pogranicza Mazowsza i Podlasia. Jak pisał Oskar Kolberg: „oprócz dawania sygnałów pasterskich [ligawki] służyły także do otrąbywania Adwentu, były jakby symbolem trąby Archanioła, mającego zwiastować światu przyjście Zbawiciela”. Za pomocą długich drewnianych trąb, których dźwięk niesie się na kilka kilometrów, nawoływano na mszę świętą zwaną Roratami, a zwyczaj ten trwał prawie 200 lat. Obecnie bardzo szybko zanika - kultywowany jest tylko przez niewielu starszych mieszkańców wsi w czasie Adwentu. MiGOK w Łochowie stara się przywrócić zainteresowanie tą tradycją, m.in. poprzez organizację Festiwalu Zbliżenia Kultur - Mazowieckiego Konkursu Gry na Ligawce „Melodie Bożych Trąb” (od 2002 roku) oraz naukę gry na ligawkach i innych instrumentach dętych pod kierunkiem muzyka Michała Wycecha.
Gmina Łochów i Powiat Węgrowski dążą do tego, by stać się swoistym „zagłębiem” ligawkowym, jednym z największych w naszym kraju. Coroczne spotkania w ramach Festiwalu „Melodie Bożych Trąb” pozwalają na wymianę doświadczeń już grających, jak i mobilizują młodzież i dzieci do nauki gry na ligawkach, przyczyniają się do zachowania tego zanikającego już dziedzictwa kulturowego oraz wzmocnienia tożsamości międzypokoleniowej.
W realizacji projektu biorą udział następujące osoby:
1. Krzysztof Trebunia-Tutka - założyciel i lider zespołu Trebunie Tutki, absolwent Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej oraz Studium Pedagogicznego przy Politechnice Krakowskiej, instruktor l kl. o specjalności: muzyka, taniec i śpiew podhalański. Jako muzyk i kompozytor współpracuje z różnymi artystami (m.in. Twinkle Brothers, Ordo Sakhna, Włodzimierz Kiniorski, Michał Kulenty, Krzysztof Ścierański, Katarzyna Gaertner, Sławomir Wierzcholski, Paweł Kukiz, Wojciech Waglewski, Mateusz Pospieszalski). W 2003 roku odebrał z rąk Ministra Kultury odznakę "Zasłużony Działacz Kultury". W listopadzie 2008 roku otrzymał tytuł Honorowy Ambasador Polszczyzny (z zespołem Trebunie Tutki) za teksty utworów pisane i wykonywane podhalańską gwarą.
2. Piotr Dorosz - etnomuzykolog i muzyk. W 2009 roku uzyskał dyplom zawodowego muzyka w Zespole Państwowych Szkół Muzycznych im. Fryderyka Chopina w Warszawie, w klasie trąbki i puzonu. W latach 2005-2011 studiował w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego, uzyskując tytuł magistra z dziedziny etnomuzykologii. Studiował także dyrygenturę chóralną na Wydziale Edukacji Muzycznej, Muzyki Kościelnej, Rytmiki i Tańca na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie. Od 2012 roku jest doktorantem w Instytucie Sztuki PAN, gdzie pod kierunkiem prof. dr hab. Piotra Dahliga przygotowuje pracę poświęconą polskim pieśniom żniwnym i dożynkowym. Od 2006 roku współpracuje z Oddziałem Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki PAN, w którym z początkiem 2015 roku podjął stałą pracę.
3. Prof. dr hab. Piotr Dahlig muzykolog, etnograf, profesor nauk humanistycznych, od 2002 roku profesor Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik Katedry Etnomuzykologii w Instytucie Muzykologii UW.
4. Roman Kryst - etnomuzykolog, etnograf, pasjonat ratowania i kolekcjoner starych instrumentów, twórca muzeum instrumentów ludowych, nauczyciel muzyki, choreograf, kompozytor, menedżer zespołu ludowego, założyciel i autor tekstów Częstochowskiej Kapeli Biesiadnej „Grupa Romana”, odznaczony srebrną Odznaką Honorową za Zasługi dla Województwa Śląskiego, Honorową Odznaką "Zasłużony dla Kultury Polskiej", Brązowym i Złotym Krzyżem Zasługi przyznawanym przez Prezydenta Rzeczypospolitej.
5. Andrzej Klejzerowicz - kowal artystyczny, muzyk, legacz, laureat Ogólnopolskiego Konkursu Gry na Instrumentach Pasterskich w Ciechanowcu, zwycięzca I miejsca w Sabałowych Bajaniach odbywających się w Bukowinie Tatrzańskiej, budowniczy instrumentów, zwycięzca III miejsca w Konkursie Budowy Instrumentów Ludowych w Szydłowcu.
6. Apolonia Nowak - polska artystka ludowa z regionu kurpiowskiego, śpiewaczka i wycinankarka. Obecnie mieszka w Kadzidle.
7. Jacek Hałas - absolwent Akademii Sztuk Pięknych, muzyk, śpiewak, tancerz. Współtwórca formacji folkowych (Bractwo Ubogich, Muzykanci, Ket Jo Barat, Lautari, Kwartet Wiejski, Nomadzi Kultury), projektów artystycznych (Poznański Dom Tańca, Tikkun, the Book) oraz teatralnych (z Teatrem Strefa Ciszy, Cinema, Schola Węgajty). Zajmuje się tradycjami wędrownych śpiewaków, tańcem korowodowym, działalnością warsztatową i edukacyjną. Razem z żoną Alicją jako "Nomadzi Kultury" od 2005 podróżują po Europie z własną Jurtą, gdzie prezentują efekty swych poszukiwań oraz przedsięwzięcia realizowane wspólnie z artystami z całego świata.
8. Artur Lis - Dyrektor Miejskiego i Gminnego Ośrodka Kultury w Łochowie, aktor filmowy i teatralny, reżyser Teatru Makata z Warszawy, pomysłodawca i organizator budowy pomnika por. Hieronima Piotrowskiego ps. "Jur" w Łochowie, odznaczony Medalem Heleny i Ignacego Paderewskich "Zasłużony dla Kultury za zasługi dla Ziemi Łochowskiej", odznaczony Medalem "Zasłużony dla Kultury Polskiej" przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP. Organizator Festiwalu Zbliżenia Kultur "Melodie Bożych Trąb", inicjator wystawy poświęconej tematyce ligawek i innym instrumentom dętym drewnianym.
9. Robert Lipka - akordeonista, wraz z zespołem Swoją Drogą zdobył m.in. Grand Prix Festiwalu Nowa Tradycja w Polskim Radiu, nominację do nagrody Fryderyki, Folkowy Fonogram Roku 2001. Współpracuje również z zespołami Balkan Sevdah, Maćko Korba, Księżycovo, Czess Band, Ple Ple Trio oraz ze Stowarzyszeniem Opowiadaczy Historii Studnia „O”, Teatrem Makata i Teatrem Znak.
10. Iwona Kopiwoda - absolwentka Akademii Podlaskiej w Siedlcach, Wyższej Szkoły Umiejętności Pedagogicznej i Zarządzania w Rykach (UW) i studium o specjalności „Taniec Ludowy” w Mazowieckim Centrum Kultury w Warszawie. Uczestniczka licznych konkursów i szkoleń z dziedziny tańca ludowego, członkini prezydium Komisji do spraw Tańców Polski CIOFF.
11. Adam Strug - śpiewak i instrumentalista, poeta, autor piosenek, kompozytor muzyki teatralnej i filmowej, etnomuzykolog, scenarzysta filmów dokumentalnych. Lider muzycznej kompanii wykonującej jego autorskie piosenki. Pomysłodawca zespołu śpiewaczego "Monodia Polska", praktykującego polskie pieśni przekazywane w tradycji ustnej.
Program:
25 XI 2016 (piątek) 1. Tabor Podlaski
godz. 15.oo
Warsztaty tańców tradycyjnych (Jacek Hałas)
Warsztaty tańców podlaskich (Iwona Kopiwoda)
Warsztaty pieśni tradycyjnych mazowiecko-kurpiowskich (Adam Strug)
Warsztaty muzyki ludowej (Robert Lipka)
Warsztaty budowy ligawek i gry na nich (Andrzej Klejzerowicz)
Warsztaty pieśni tradycyjnych (Apolonia Nowak)
Wystawa poświęcona ligawkom - eksponaty ze zbiorów Artura Lisa
godz. 20.oo - Tabor Podlaski (potańcówka): tańce podlaskie, mazowieckie, nadbużańskie
(Kapela Hałasów, Kapela Lipy, Adam Strug, Teatr Makata oraz zaproszeni goście)
26 XI 2016 (sobota) 1. Tabor Podlaski
godz. 10.oo - Warsztaty tańców podlaskich (Iwona Kopiwoda)
Warsztaty tańców tradycyjnych (Jacek Hałas)
Warsztaty muzyki ludowej (Robert Lipka)
Warsztaty budowy ligawek i gry na nich (Andrzej Klejzerowicz)
Warsztaty pieśni tradycyjnych (Apolonia Nowak)
godz. 20.oo - Tabor Podlaski (potańcówka)
(Kapela Hałasów, Kapela Lipy oraz zaproszeni goście)
27 XI 2016 (niedziela) Melodie Bożych Trąb
godz. 10.oo - Warsztaty pieśni tradycyjnych mazowiecko-kurpiowskich (Adam Strug)
Warsztaty gry na tombitach i innych instrumentach pasterskich (Krzysztof Trebunia-Tutka)
godz. 12.oo - Msza Św. w Kościele pw Niepokalanego Serca NMP w Łochowie - uroczyste odtrąbienie Adwentu
godz. 13.oo - Uroczyste otwarcie III Jarmarku Bożonarodzeniowego
godz. 13.15 - Konferencja "Tradycje kultury ludowej pogranicza podlasko-mazowieckiego - przenikanie kultur nowego i starego" z udziałem Wicemarszałek Senatu RP Marii Koc, prof. dr hab. Piotra Dahliga, Piotra Dorosza, Jacka Hałasa, Andrzeja Klejzerowicza, Iwony Kopiwody, Romana Krysta, Roberta Lipki, Artura Lisa, Apolonii Nowak, Adama Struga, Krzysztofa Trebunia-Tutki, Oleny Yeremenko
godz. 14.oo - Przesłuchanie uczestników konkursu gry na ligawkach
godz. 16.oo - Koncert Adama Struga, Krzysztofa Trebunia-Tutki i Kapeli Huculskiej
godz. 17.oo - Uroczyste ogłoszenie wyników, koncert laureatów
autor: A.Szcześnik
